Okula uyum konusu ele alındığında, çocuğun ilk kez okula başladığı an, ebeveynlik serüveninin önemli duraklarından birisidir. Minik yavrunuz düşe kalka büyümüş, bebeklikten çocukluğa geçmiş ve kendi kanatlarıyla uçmaya hazırlanmıştır. Ailesinden aldığı bakım, ilgi ve sevgi onu bu yaşlara kadar getirmiştir. Ancak bu aşamadan sonra sizden ayrışmaya, yaşıtlarıyla zaman geçirmeye, hayatı daha yakından deneyimlemeye ihtiyaç duyar. Gelişimsel olarak çok mühim olan bu ihtiyaçlar, okul öncesi eğitim kurumlarında güvenli bir şekilde karşılanır.

Bu önemli geçişte ebeveynler ve okul personeli, çocukların duygusal sinyallerine hassasiyetle yaklaşmalı ve birlikte duyarlı bir uyum süreci planlamalıdır. Bu süreç, temelde yeni bir ortama alışmayı içerir.

Siz neler hissediyorsunuz?

Okula başlama gibi büyük eşiklerde çocukların hissettikleri zorlanmalara sağlıklı eşlik edebilmek önemlidir. Bunun ilk kuralı da ebeveyn olarak kendi duygularımızın farkında olmaktır. Dünyadaki tek referansı siz olduğunuz için çocuk okula güvenene kadar sizin güven ve sakinliğinizi dikkate alacaktır. Duygularınızı bir sünger gibi çeken çocuk için aşırı kaygılı hallerinizin anlamı, “Annem babam böyle olduğuna göre okul güvenilir bir yer değil.” olacaktır.

Bununla beraber ebeveyn olarak kaygı duymak çok doğaldır. Kaygınızı yatıştırmak için neye ihtiyaç duyduğunuzu belirleyip bunlara zaman ayırmak gerekir. Okulla ilgili daha fazla bilgi sahibi olmak, arkadaşlarınızla bir araya gelmek, hislerinizi yazmak, yürüyüş gibi aktiviteler kaygınızı yönetmenize yardımcı olacaktır.

Vedalar ve ağlamalar neleri içerir?

Ayrılırken size özel bir sarılma ya da öpme, hoşça kal deme rutininiz olabilir. Vedalar, mümkün olduğunca kısa tutulmalı, net ve doğru bilgiler verilmeli, asla kaçarak gidilmemelidir. Çocuğunuz okula başladı, uyum haftası geride kaldı, okulda siz yokken oyun ve etkinliklere adapte ve genel durumu mutlu ise ayrılırken ağlaması bir sorun değildir.

Okula yeni başlayan çocuklar, ailesinden ve evinden ayrı, yeni tanıdığı insanlarla yepyeni birçok deneyim yaşadıkları için okulun ilk günlerinde bu yüzden hisleri çok karışıktır. İçinde bulundukları dönem itibariyle de bu hislerin birçoğunu ağlayarak ifade ederler. Bunu özellikle ilk haftalarda oldukça doğal görmeliyiz. Bazı çocuklar başta ağlamayıp daha sonra ağlayabilir, bunda da bir problem yoktur. “Ağlarsan üzülürüm, bugün ağlamazsan gelirken şunu yaparız.” gibi cümlelerle çocuğa baskı yapılmamalıdır.

Okuldan eve dönüşte neler olur?

Okulda tüm gün neler yaptığını çok merak ediyorsunuz haklı olarak. Ancak çocuklar, bu konularda kendilerine sorulan soruları pek sevmezler. Kavuşmanız sırasında sizin merak ihtiyacınızı yenip onun bağ kurma ihtiyacını karşılamanız gerekir. Sizi özledi, okulda yaşadığı duygusal deneyimler onu yordu, bunları kelimelerle anlatmayı da pek bilemiyor. Bu yüzden çok gergin olabilir, olur olmadık şeylere ağlayabilir. Bu noktada çocuğu ağlamamaya ikna etmek çare değildir. Sakin kalıp sarılarak ağlamasının bitip rahatlamasını beklemek gerekir.

Çocuk okulda doğal olarak birçok duygusal zorlanma yaşar. Bu zorlanmalar, aynı zamanda çocuğun sinir sistemini geliştirir. Her gün en ön sırada olmak ister, öğretmeni en çok onunla konuşsun ister, parkta beş dakika daha fazla kalmak ister… İstekleri gerçekleşmediğinde ise yavaş yavaş hayal kırıklığı ile baş etmeyi öğrenir. Tüm gün biriken stresi azaltmanın bazı yoları var. Açık havada zaman geçirmek, koşmak, zıplamak, sarılmak, resim çizmek, hamur ve kumla oynamak, sallanmak, atlamak, nefes egzersizleri bunlardan en önemlileridir. Bu yüzden sıkça günlük rutinlerinde yer almalıdır. Ayrıca serbest oyunlar, tedavi edici (terapötik) hikayeler, fiziksel temas içeren oyunlar da bu süreçte rahatlatıcı olacaktır.

Okula Uyum Konusunda Ne zaman Endişelenmeliyim?

Öncelikle sizi tedirgin edebilecek, ancak çocukların ayrılığa verdiği doğal tepkiler olarak gördüğümüz durumları ele alalım. Size aşırı bağlılık, geceleri sizinle yatmak istemek, sürekli okul var mı diye sormak, ağlamalar ve öfke nöbetlerinde artışlar ilk haftalar için normaldir. Ancak devam ederse bir ay sonunda bir uzmanla görüşmekte yarar vardır.