Otizm spektrum bozukluğu, genellikle 0-6 yaş arasında belirtileri ortaya çıkan, nörogelişimsel bir farklılıktır. Çocuklarda sosyal iletişim, davranış ve etkileşim becerilerinde zorluklarla kendini gösterir. Zeka geriliği ile karıştırılmamalıdır. Erken tanı ve uygun destekle, otizmli bireylerin yaşam kalitesi büyük oranda artırılabilir.

Otizmin Nedenleri Nelerdir?

Otizmin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, uzmanlar genetik ve çevresel faktörlerin etkili olduğunu düşünmektedir. Beyin yapısı ve işlevinde görülen farklılıklar, bazı genetik mutasyonlar ve ailede otizm öyküsü risk faktörlerindendir.

Otizm riskini artırabilecek diğer faktörler:

• Annenin gebelik sürecinde toksinlere maruz kalması
• Doğum sırasındaki komplikasyonlar
• Bebeğin ilk aylarında yaşanan çevresel etkiler

Yaşlara Göre Otizm Belirtileri

0-2 Yaş Dönemi

• Göz teması kurmakta zorlanma
• İsme tepki vermeme
• Sosyal taklit davranışlarının (gülümseme, el sallama) eksikliği

2-4 Yaş Dönemi

• Konuşma gecikmesi ve sınırlı kelime dağarcığı
• Tekrarlayan oyunlar ve sınırlı hayal gücü
• Akranlarla iletişim kurmada zorluk

4-6 Yaş Dönemi

• El çırpma, sallanma gibi tekrarlayan hareketler
• Yüksek ses, ışık gibi dukunsal uyarıcılara hassasiyet
• Sosyal ilişki başlatma ve sürdürmede zorlanma
• Empati kuramama ve sohbeti sürdürememe

Otizm Tanısı Nasıl Konur?

Otizm teşhisi, genellikle ebeveynlerin çocuklarındaki farklılıkları fark etmesiyle başlar. Uzman doktorlar (çocuk psikiyatristleri, nörologlar vb.) ve psikologlar tarafından yapılan gözlemler, gelişim testleri ve aile görüşmeleri ile tanı konur.

Erken tanı, otizmli çocukların potansiyelini en üst düzeyde kullanmalarını sağlar.

Otizm Tedavisinde Kullanılan Yöntemler

Otizm tedavisi bireyselleştirilmiş ve çok yönlü olmalıdır. İşte en yaygın yaklaşımlar:

1. Uygulamalı Davranış Analizi

• Öğrenme ve iletişim becerilerini geliştirmeyi amaçlar
• Olumlu davranışları pekiştirir, olumsuzları azaltır

2. Konuşma ve Dil Terapisi

• Kelime dağarcığını artırır
• Sosyal iletişimi güçlendirir

3. Ergoterapi

• Günlük yaşam becerilerinin kazanılmasına yardımcı olur
• Duyu bütünleme ve motor beceriler üzerinde çalışılır

4. Oyun Terapisi

• Sosyal ve duygusal gelişimi destekler
• Çocuğun kendini oyun yoluyla ifade etmesini sağlar

Otizmli Çocukların Ailelerine Tavsiyeler

• Erken müdahale hayati öneme sahiptir. Belirtiler fark edildiğinde uzman desteği alınmalıdır.
• Aileler, özel eğitim programları ve destek grupları ile sürece aktif katılmalıdır.
• Otizmli çocuklar için düzenli rutinler önemlidir.
• Sosyal becerileri geliştirmek için akran etkileşimi teşvik edilmelidir.
• Her çocuğun gelişimi farklıdır. Sabırlı, anlayışlı ve destekleyici olunmalıdır.

Otizm spektrum bozukluğu, yaşam boyu sürebilen ancak erken tanı ve uygun müdahaleyle yönetilebilen bir nörogelişimsel durumdur. Ebeveyn desteği, uzman yardımı ve sabır ile otizmli çocukların yaşam kalitesi önemli ölçüde iyileştirilebilir.